گپي با كارشناسان ارزشيابي تربيتي وتحصيلي در دفتر ارزشيابي تحصيلي وتربيتي وزارت آموزش وپرورش


امروز روز بسيار خوب ومهمي براي طرح ارزشيابي توصيفي بود. صبح ساعت 10 با دوهدف به دفتر ارزشيابي تحصيلي وتربيتي مراجعه كردم. اما سر ظهر كه بر مي گشتم احساسم اين بودكه پرسه سه ساعته من در دفتر دستاوردهاي بيشتري از دوهدف تعيين شده ام داشت.

مطابق معمول به طبقه چهارم رفتم اما خبري از دفتر نبود. د فتر دو طبقه نزول كرده بود ! به طبقه اول رفتم ، بساطي بود !ميزها وسط راهرو وكارگران مشغول كار و تق وتق! گفتم كه خوب شد آموزش وپرورشي ها هم ديگر جهادي شدند! و نان دانش آموزان در روغن است! آخر در اين جهاد ما كه الان توسعه يافته و يك كشاورزي هم يدك مي كشدهر روز اساس كشي وتق تق بود.!!

درهمين فكر بودم كه دكتر حسني را در يكي از اطاقها ديدم يك مداد پشت گوشش گذاشته بود.
گفتم: دكتر، نجار شدي !
گفت :نه ولي نجارها در اينجا مشغول كارند.
گفتم :به اين مي گويند تاثير محيط بر رفتار ! از طرح چه خبر؟
گفت :جلساتي با دفتر تاليف داشته ايم وآنها نسبت به طرح ارزشيابي توصيفي وكارنامه آن ديد خيلي مثبتي دارندفقط در موردهماهنگي انتظارات عملكردي كارنامه ارزشيابي توصيفي (گويه ها ي كارنامه) با برنامه درسي در دوبعد: شناختي و جسماني نظراتي داشتد كه قرار شد اعلام كنند ودر دو بعد عا طفي واجتماعي حرفي نزدند!
گفتم:دكتر مي داني چرا راجع به اين دو بعد حرفي نزدند؟
گفت:اينها جزءبرنامه درسي پنهان است!
گفتم:به نظر من اين طور نيست.آنها در باره اين دو بعد كارنامه ارزشيابي توصيفي حرفي نزدند چون برنامه درسي موجود در پايه اول ابتدائي حرف جدي در اين مقولات ندارد!
در ادامه گفتم :به هرحال پذيرش اصل كارنامه توصيفي و مقياس كيفي براي ارزشيابي تحصيلي به جاي مقياس كمي يك قدم به جلوست .اما نكته اي كه كارشناسان محترم دفتر تاليف بايد به آن توجه داشته باشند اين است كه :
هماهنگي كامل كارنامه ارزشيابي توصيفي با برنامه درسي مستلزم پذيرش تغيير در نوع وحجم مطالب برنامه درسي در ابعاد شناختي وجسماني و همچنين تكميل برنامه درسي در ابعاد عاطفي واجتماعي مي باشد.

خبر ديگري كه دكتر حسني گفتنداين بود كه قرار است ايشان از روز شنبه 31/3/82 براي تعيين روائي كارنامه ارزشيابي توصيفي توسط مجريان طرح ارزشيابي توصيفي به شهرستانها سفر كننند. همچنين كارنامه را براي به تعدادي از اساتيد براي تعيين روائي بدهند!!
تعجب من از اين خبر به اين علت است كه تعيين روائي براي اين كارنامه با توجه به خبر اولي كه ايشان دادند وهمچنين با توجه به تجربه اجراي طرح كه گزارش آن نيزبه دفعات توسط همكاران واينجانب روي وبلاگ منتشر شده ،در حال حاضر امري نا معقول است.تعيين روائي كارنامه وقتي مفيد است كه اولا مباني نظري وروش شناختي تنظيم اين كارنامه روشن ،محكم ومورد وثوق كارشناسان باشد.وثانيا نتايج تجربيات حاصل از اجراي پيش آزمايشي طرح ،روي كارنانه اعمال شده وپس از انجام اصلاحات روائي كارنامه جديد تعيين شود.
البته نكات اخير الذكر را من قبلا نيز در جلسات با مسئولان دفتر به صورت انفرادي ودسته جمعي مطرح كرده بودم. اتفاقا يكي از هدف هاي مراجعه امروز من به دفترگرفتن همين مباني نظري وروانشناختي تدوين كارنامه ارزشيابي توصيفي بود كه از ابتداي شروع ارزشيابي در اسفند ماه 1381 آن را طلب كرده بودم .آقاي احمدي قول دادند كه تا يكهفته ديگر متن دستنويس و تا دو هفته ديگر متن تايپ شده آن را به من بدهند.
آقاي حسني از من پرسيدند كه اين اطلاعات را براي چه مي خواهيد ؟جواب دادم كه :براي تدوين گزارش نهائي ارزشيابي واظهار نظر جامع ودقيق در خصوص كارنامه ارزشيابي توصيفي به اين اطلاعات احتياج دارم.
.
.هدف دوم من از مراجعه امروزم به دفتر ملاقات وگفتگو با كارشناسان دفتر بود كه از ابتداي شروع ارزشيابي و بخصوص در جلسه مورخ 4/2/1382 نياز فوري وضروري آن را مطرح كرده بودم.. گزارش اين جلسه ،تحت عنوان : گزارش جلسه اي سرنوشت ساز ،در روز جمعه پنجم اردي بهشت (25 آوريل) روي وبلاگ منتشر شده ودر آرشيو ولينك گزارشات وبلاگ قابل دسترسي است.

اول به سراغ دوست قديمي ام آقاي منصور كيائي رفتم.ايشان قبل از تغيير تشكيلاتي وزارتخانه مسئول برگزاري گردهمائي هاي علمي معاونت پرورشي بود.و با كمك ايشان در شهريور ماه سال 1380 در محل آمفي تئاتر همين ساختمان نتايج يك طرح پژوهشي در مورد راههاي افزايش مشاركت دانش آموزان در فعاليتهاي پرورشي مدرسه را ارائه كرده بودم.
:من را كه ديد ،گفت:آقاي مقني زاده !چقدر عوض شدي؟!
فكر مي كنم كه منظورش ريشم بود! من قبلا تمام ريش بودم ولي يكسالي است كه نصفه ريش شده !م !اين موضوع را به روي خودم نياوردم و گفتم فرق هاي ديگري هم كرده ام !مثلا به اندازه يك كپسول 11كيلوئي پر كاز مايع كه 16، 17 كيلوئي مي شود وزن كم كرده ام !والبته يك كپسول پر ديگر هم هنوز هرروز هرساعت با خود مي كشم كه آن را نيز بايد زمين بگذارم !تازه از نام خانوادگي مقني زاده نيز دست كشيده ام و عنوان پر طمطراق: محقق معين را برگزيده ام!

منصور كيائي گفت.وبلاگ ارزشيابي توصيفي را مي بينيم واز كار هاي شما تا حدودي باخبريم.
خيلي خوشحال شدم ودر عين حال تعجب كردم كه چرا تا كنون كامنت ونكته اي نفرستاده اند؟
ايشان در تشكيلات جديد كارشناس ارزشيابي تربيتي مقطع ابتدائي است وقاعدتا فرد ذيننفعي در ارزشيابي توصيفي .قرار شد كه نظراتش را تا ده روز آينده به من بدهد
.
دوست ديگري كه امروز با او آشنا شدم ،آقاي بني اسدكارشناس مسئول ارزشيابي تربيتي مقاطع
ابتدا ئي وراهنمائي دفتر ارزشيابي تحصيلي وتربيتي وزارت آموزش وپرورش بود.ايشان نيز بنا به اظهاراتشان وبلاگ طرح را ديده بودند و پسنديده بودند.به من گفتند كه همايشي علمي در باره ارزشيابي داريمو اميدواريم كه بتوانيم از طريق اينترنت اطلاعات آن را منتشركنيم.به ايشان گفتم كه خبر دارم ومن هم براي همايش ارزشيابي مقاله فرستاده ام.وهرگونه كمكي در زمينه انتشار مطالب همايش بخواهيد آمادگي همكاري دارم.
آقاي بني اسد گفتند خوب بود شما اعضاي هيات علمي دانشگاهها را در جريان وبلاگ قرار مي داديدواز اين طريق اين تجربه غني تر مي شد.
به ايشان گفتم كه اين كار را كرده ام .آقاي منصور كيائي هم كه حضور داشت ،تائيد كرد وگفت :درست است !گزارش همايش تكنولوژي اطلاعات وپژوهش هاي آموزشي كه شركت كرده بوديد ومسئله اي كه پيش آمده بود وتوضيح واطلاع رساني شما به پژوهشگرا ن حاضر در همايش در باره وبلاگ ارزشيابي توصيفي را در وبلاگ دفتر مجازي ديدم.!!
تعجب كردم ولي به روي خودم نياوردم !! در ادامه گفتم :اين تنها يك مورد اطلاع رساني من بوده است.در دوهمايش ديگر علمي، يكي در جلسه كميسيون آموزش مداوم انجمن پژوهش هاي آموزشي ايران ،موضوع طرح و وبلاگ ارزشيابي توصيفي را به پژوهشگران آموزشي مطرح واز آنها خواسته ام كه مشاركت كنند ونظر بدهند و دومي در اولين همايش آموزش الكترونيكي كه مقاله اي را در حضور حدود 150 نفر پژوهشگران ،اعضاي هيات علمي دانشگاهها وهعلمين پژوهنده وعلاقه مند با استفاده از ويدؤ پروژكشن به مدت نيم ساعت با ذكر جزئيات مطرح كردم واز همگان خواستم كه به كمك آمده ونظر بدهند.
كار ديگري كه در اوائل نيمه دوم فروردين ماه 82كردم اين بود كه به ديدن دكتر بازرگان و دانشجويان رشته تحقيقات آموزشي در دانشگاه تهران رفتم و حضورا از آنها خواستم كه با مراجعه به وبلاگ ارزشيابي توصيفي هم با كار ما آشنائي بيشتري پيدا كنندو هم نظرات تخصصي خود را براي بهبود اجرا وارزشيابي طرح بدهند.اما تا آنجا كه به اظهار نظر رسيده تا كنون فقط سه نفر غير از همكاران طرح ارزشيابي توصيفي به نوعي نظرات خود را از طريق وبلاگ اعلام كرده اند!!

البته من از اين عدم مشاركت رنجيده ام ولي به روي خود نياورده و با ياري همكاران ديگرم در طرح ارزشيابي توصيفي كار را ادامه مي دهيم و دوستان جديدي نيز كم كم پيدا مي شوند.آهسته وپيوسته مي رويم .خدا بزرگ است.

دوست جديد ديگري كه امروز پيدا كردم.آقاي منصوري كارشناس ارزشيابي تحصيلي مقطع ابتدائي دفتر بود..وي را فردي علاقه مند ومتخصص يافتم .پايان نامه اش را در رشته سنجش وارزشيابي تحصيلي در دانشگاه علامه در موضوع هوش هيجاني در سال 1380 گذارانده است.اتفاقا علاقه مندي او به موضوع هوش هيجاني موجب شده بود كه با وارد كردن اين اصطاح در يكي از موتورهاي جستجو در اينترنت از يكماه پيش با وبلاگ ارزشيابي توصيفي كه ياداشتي هم در باره هوش هيجاني در آن منتشر شده بود؛ آشنا شود!!!
با ايشان وارد بحث تخصصي جالبي شديم وقرار شد كه از طريق بلاگر امشب براي او به عنوان عضو تيم همكاران وبلاگ ارزشيابي توصيفي دعوتنامه بفرستم تا بتواند نظراتش را مستقيما روي صفحه اصلي وبلاگ بگذارد.
تا كنون براي حدود 10نفر از جمله دكتر بازرگان ودكتر كاظمي دعوتنامه ارسال كرده ام. ولي تنها كسي كه به دعوتم جواب داده و توانسته روي صفحه پيام بگذارد آقاي دكتر حسني است.اميدوارم ايشان دومي باشد.
آقاي احمدي مدير كل محترم دفتر ارزشابي تحصيلي وتربيتي هم كفتند كه موقع خارج شدن وبلاگ از محاق رسيده و برنامه گسترده اي براي اجراي طرح ارزشيابي توصيفي داريم.ايشان لطف كردند ومرا دعوت به صرف ناهار نمودند.كه ضمن تشكر به علت اينكه غذاي رژيمي بهتري در محل كارم داشتم و با پنج دقيقه پياده روي به آنجا مي رسيدم؛ سر اذان ظهر خداحافظي كردم ورفتم..

محمد حسن محقق معين
28 خرداد 1382

كلياتي پيرامون اجراي بهينه طرح ارزشيابي توصيفي – تكويني

با سلام و احترام
در ارتباط با ارسال نظرات در خصوص كليات و جزئيات اجراي طرح در كلاس ، مدرسه و استان ، در نظر گرفتن موارد زير مي تواند در اجراي بهينه طرح موثر باشد :


مقدمه :


نوآوري عبارت از تغييري است كه بتواند در جرياني (( بهبود )) به وجود آورد . در هيچ حركتي ، به خودي خود بهبود به وجود نمي آيد ، مگر اين كه براي كنار گذاشتن شيوه هايي كه كاربرد آن ها كاهش يافته است ، تلاشي صورت پذيرد و به جاي آن ها شيوه هايي كه تصور مي شود دستيابي به ((بهبود مورد نظر ))را ميسر مي كند ، در معرض آزمايش و تجربه گذاشته شود . پس ، نوآوري ممكن است مترادف با ((تغيير مفيد )) باشد.
تغييرهاي مفيد فرهنگي زماني مقبول مي افتند كه از يك سو (( مورد نياز جامعه )) و از سوي ديگر (( در حيطه قدرت و توان جامعه )) باشند . هر تغييري كه اين دو ويژگي را نداشته باشد يا مطرود مــي شود و پايدار نمي ماند ، يا آغاز گر تحـول و دگرگوني پذيرفته شـده اي نمي شـود و گستـرش
نمي يابد . بر عكس ، هر تغييري كه پاسخگوي نيازهاي واقعي باشد و جامعه توان پذيرش آن را داشته باشد با شتاب رواج مي يابد و دگرگوني هاي پي در پي مي آفريند .
نو آوري هاي بـزرگ اجتماعي و دگرگـوني هايي كه در دوره هاي تاريـخ يك جامعـه ديده شده اند ، همين دو ويژگي را دارند ، يعني هم زاده نيازها و درخواست هاي اجتماعي آن جامعه بوده اند و هـم در خور قـدرت و توان آن جامعه . وقتي جامـعه به مرحله ي تاريـخي جديدي پا
مي گذارد ، با نيازهاي جديد روبه رو مي شود و ناگزير براي رفع آن نيازها به تكاپو مي افتد . در همين مرحله است كه ذهن هاي افراد مستعد به تب و تاب و چاره جويي مي افتند و آفرينندگيهاي فردي به وجود مي آورند . آفرينندگي هاي فردي به تحولات اجتماعي و در پي آن به دگرگوني هاي فرهنگي منجر مي شوند .
توان جامعه به دو صورت نمود پيدا مي كند : (( توان فكري )) و ((توان عملي ))
توان فكري هميشه با دو عنصر ((عينيت )) و (( سادگي )) همراه است . هر قدر عناصر تشكيل دهنده يك پديده نو ، ساده و قابل درك باشد به طوري كه بتوان به وضوح به ماهيت و كم و كيف آن پي برد قدرت پـذيرش آن افـزايش مـي يابد . سـادگي و عيـنيت سبـب مي شود كه اقـدام به اجرا ، منـطقي تر و آگاهانه تر صورت گيرد ، پيش بيني هاي لازم انجام شود و كسب مهارت ها دچار تزلزل يا توقف نشود
توان عملي به دو سازه (( نيروي انساني )) و (( قدرت مالي )) وابسته است . بودجه بندي نيروي انساني و توان مالي از ضروريات هر تغييري است كه قرار است صورت پذيرد . بدون اين دو سرمايه نمي توان اقدام به كاري كرد .
ايجاد تغييرهاي مفيد در جامعه هاي آموزش دهنده بنيادي ترين و پايدارترين نو آوري هاست . گستره نوآوري ها در سازمان ها و واحد هاي آموزشي بي كران است . چون نيازها و ضرورت ها ، مدام رخ مي نمايند . مديران و برنامه ريزان نو آور همواره در صدد تقويت توانمنديهاي خود هستند و با توجه به عوامل ناكام كننده به تقويت عواملي مي پردازند كه كاميابيها را به ارمغان مي آورند .
اساس فعاليت هاي آموزشي مدارس بر پايه (( آگاه سازي )) دانش آموزان و تقويت ((خودآموزي )) آنان گذاشته شده است و فلسفه ((آموزش براي زندگي )) بر فراز تمام هدف ها قرار دارد . بر اسـاس اين فلسفه مي تـوان به تغييـرات بنياديني انديـشيد كه مـتضمن (( ياد گرفتن براي زندگي بهتر )) باشد.
از جمله تغييرات مي توان به اصلاح روش هاي ارزشيابي از آموخته هاي دانش آموزان و توجه به ارزشيابي توصيفي * تكويني اشاره نمود كه با توجه به مطالب ارائه شده و در نظر گرفتن شرايط زير براي ايجاد تغيير در جامعه هاي آموزش دهنده ( توجه به توان فكري و عملي) و فرهنگ سازي مناسب در جامعه بدون شك مي توان زمينه هاي لازم را در جهت تحقق اهداف طرح فراهم نمود
.
 فراهم نمودن زمينه هاي پرورش خلاقيت در معلمان :


مهارت تفكر خلاقانه به معلم اين امكان را مي دهد كه علاوه بر قبول تغييرات و نوآوري ها ، خود را با آنها وفق دهد. هر چه اطلاعات معلم غني تر باشد ، ميزان خلاقيت او بيشتر خواهد بود . مهارت حل خلاقانه مساله باعث موفقيت بيشتر او در زمينه شغلي مي شود ، يعني با ارائه راه ها و افكار نو براي حل مساله يا ارضاي نيازي مشخص ، مي تواند به شغل خود تحرك و هيجان بيشتري ببخشد .
 افزايش انگيزش و رضايت شغلي در معلمان به منظور پذيرش طرح ها و برنامه هاي جديد :
انگيزش و رضايت شغلي براي ادامه فعاليت و اشتغال لازم و ضروري است . زيرا اينها عواملي هستند كه باعث افزايش كارايي و احساس رضايت فردي مي شوند . بديهي است كه رضايت شغلي به صورت غير مستقيم در بهبود تدريس موثر است . امتيازات و مشوق هاي بيروني مانند حقـوق و امنيت شـغلي ، موجبـات رضايت شـغلي معـلمان را فراهم مي كند . اما تحقيقات نشان مي دهد كه مشوق هاي دروني مانند رشد شخصيت و احساس فضيلت نقش موثرتري دارند . هم چنين رضايت معلم ممكن است متاثر از خط مشي مدرسه باشد ، يعني مدارس مي توانندبرهدفهايي مانند تحكيم روابط انساني و مشاركت معلمان در تصميم گيري هاي مربوط به امور آنان به مثابه بخشي از راه برد رضايت شغلي تاكيد ورزند .


 تغيير در شيوه كار معلم ( بهسازي كيفيت تدريس معلمان ) :


بهسازي كيفيت تدريس ( مهارت هاي حرفه اي ) معلمان ، نياز آشكار جامعه آموزش دهنده امروز ماست . نقش معلم به كلي در حال دگرگون شدن است . در آموزش هاي مدرسه اي ، همه جا شاهد بارور شدن فعاليت هاي گروهي هستيم . گروه هاي آموزشي مدراس ، در زمينه هاي خاص ، به بحث و گفتگو و تبادل نظر مي پردازند و تصميم گيري هاي جمعي مي كنند . آن گاه كه معلمان بتوانند به صورت گروهي فعال باشند ، خواهند توانست شيوه هاي تدريس شان را از حالت بسته يا خود مدار به حالت باز يا شاگرد مدار تغيير دهند . ( يكي از مقوله هاي مورد نظر در طرح ارزشيابي توصيفي هم انجام فعاليت هاي گروهي توسط دانش آموزان است .)


 اتخاذ تدابير ويژه در خصوص ارتقا و توجه به مهارت هاي حرفه اي معلم :


برگــزاري دوره هاي دانش افـزايي و كسب مهـارت ها ، تشـكيل جلسـات بحـث و گفتـگو و نشست هاي دوستانه در زمينه تبادل تجربيات ، دعوت از اساتيد فن در جلسات مدرسه ، نمايش فيلم هاي آموزشي و ... به ارتقاي دانش حرفه اي معلمان كمك خواهد كرد . براي تضمين كيفيت آموزش معلمان هم بر دانش محتواي درسي و هم بر روش هاي تدريس بايد تاكيد شود .


 توجه به نقش رهبري و مديريت مدرسه در اجراي بهينه طرح ها :


مديران واحدهاي آموزشي همواره بايد براي توسعه دانش و مهارت معلمان و تجهيز مدرسه به ابزارها و وسايل آموزشي تلاش كنند . آنها بايد پيشرفت و شكوفايي معلمان را وظيفه اصلي خود دانسته و معلمان را در جهت گيري اهداف شغلي و فردي آنها و اهداف مدرسه ياري رسانند و به گونه اي رفتار كنند كه معلمان باور داشته كه به ميزان كافي از آنها حمايت مي شود . براي معلمان انگيزه عقلاني را كه براي افزايش دانش و مهارت شغلي آنها ضروري است فراهم نموده و بازخورد فعاليت آنها را به اطلاعشان برسانند و به خاطر اقدامات موفق ، آنها را مورد تشويق قرار دهند . يعني با يادآوري موفقيت هاي معلمان و حمايت از آنها ، به منظور كاهش نگراني ايشان ، در مورد كنار آمدن با طرح ها و ابتكارات جديد ، احساس كارايي را در آنها ايجاد كنند .

 گسترش كارافزارهاي آموزشي :


با توسعه و گسترش افزارهاي آموزشي ، نه تنها مي توان ميزان علاقه مندي به حرفه معلمي را افزايش داد و مهارت هاي كاري معلمان را تقويت كرد ، بلكه مي توان يادگيرندگان را از قالب (( مفعول بودن در يادگيري ))به قالب (( فاعل بودن در يادگيري )) تغيير داد .

 تخصيص بودجه :


يكي از مشكلات بحث برانگيز مديران آموزشي ، مساله تخصيص بودجه و اعتبار كافي به تجهيزات و سخت افزارهاي مورد نياز در اجراي بهينه طرح است . اختصاص بودجه به مدارس علاوه بر امكان تهيه تجهيزات مورد نياز ،از طرفي مي تواند نيازهاي دانش آموزان را برطرف نموده و از طرف ديگر با دعوت از متخصصين در زمينه دانش افزايي مجريان طرح از نگراني آنان بكاهد.


 فرهنگ سازي مناسب از طرح در جامعه :


موثر بودن يك طرح به خصوص طرح هاي آموزشي و تحصيلي مستلزم بستر سازي مناسب در بين مـردم جـامعه است . زيـرا والـدين و عمـوم مردم همـگي از نتايج تحصيلي دانش آموزان سهم مي برند ، پس لازم است اطلاعات مورد نياز در خصوص طرح به آنها ارائه گردد .


 سهيم نمودن اوليا در فعاليت هاي مربوط به طرح ها :


از آنجا كه آموزش هاي مفيد و موثر بدون حمايت والدين در مرز غير ممكن قرار دارند بايد خطوط ارتباطي ميان والدين و دانش آموزان را با كلاس درس برقرار نمود . خوشبختانه بيشتر پدرها و مادرها به يادگيري هاي فرزندان خود توجه دارند و مايلند در اين امر حياتي موثر باشند .
شيوه هاي مختلف از جمله ارتباط تلفني ، دعوت به بازديد از كلاس درس ، ارسال يادداشت ، تدوين خبرنامه ، تقويم كاري و برگزاري كارگاه هاي آموزشي براي پدران و مادران مي تواند والدين دانش آموزان را در فعاليت هاي مدرسه سهيم كند.


 نظارت و ارزشيابي مستمر و به روز :


يك طرح موفق مستلزم در نظر گرفتن ارزشيابي و بازنگري مستمر است . ارزشيابي مستلزم آگاهي و اطلاع كافي است . اطلاعات مي تواند از رهنمودها و نظريات متخصصين ، تحقيقات ، آزمون ها و از همه مهم تر نظريات دانش آموزان و معلمان بدست آيد . در زمينه ارزشيابي سوالاتي كه طرح بايد پاسخگوي آنها باشد عبارتند از :


الف – آيا طرح به صورت موثر و كارا مورد استفاده قرار مي گيرد ؟
ب- چه عناصري بايد به طرح اضافه و يا از آن حذف شود‌؟
نتيجه ارزشيابي بايد در كمترين زمان به اطلاع افراد برسد تا از نظريات و بازخوردها در جهت اصلاح طرح استفاده شود .
برنامه ريزي مستمر نظارت و كنترل از طرف وزارت خانه ، سازمان و ادارات آموزش و پرورش منطقه باعث مي شود نقاط قوت و ضعف طرح مشخص و اقدامات لازم در خصوص بهينه سازي آن صورت پذيرد .


زماني كه اين عناصر ، در نظر گرفته شوند و بودجه لازم و برنامه ريزي هاي مناسب براي هر كدام اختصاص يابد ، طرح كارامد مي شود ، يادگيري و تدريس بهبود مي يابد و به اهداف نزديك تر خواهيم شد .




در خصوص جزئيات طرح راهكارهاي زير پيشنهاد مي شود :


1. كاهش تراكم دانش آموزي ، بدين لحاظ كه جمعيت بالاي 35 و يا 40 نفري كلاس ها امكان مشاهده مطلوب توسط معلمين را كم نموده و به دليل محدوديت زمان نه تنها مهـارت هاي موجـود در دانش آمـوزان شناسـايي نخـواهد شد بلكه زمـينه ايـجاد چنين
مهارت هايي نيز به وجود نخواهد آمد .
2. توجه به تفاوت هاي فردي دانش آموزان
3. اجراي طرح تا كلاس پنجم و برگزاري امتحان جامع ( در صورت امكان )
4. مجـهز نمـودن كلاس هـاي درس به ميـزهاي گرد و صنـدلي هاي منـاسب جهت انجام فعاليت هاي گروهي
5. تقدير از معلمان مجري طرح
6. ارائه آموزش هاي لازم به مجريان در خصوص تعاريف پارامترهاي در نظر گرفته شده در طرح و تعيين حد و مرز هر يك از آنها
7. كاهش حجم فرم گزارشات
8. تغيير محتواي كتب درسي و هماهنگ نمودن آن با اهداف طرح




كارشناسي سنجش و ارزشيابي تحصيلي و تربيتي دوره عمومي
استان اصفهان * خرداد ماه 1382

گزارش طرح ارزشيابي توصيفي در مدرسه پسرا نه شهيد صدوقي زاهدان

به نام خداوند، بزرگ آموزگار هستي

در پي آنيم تا بياموزانيم به نونهالان كه چگونه چراغ واژه ها را روشن كنند. چگونه با كاغذها حرف بزنند، چگونه اشكهايشان را بر گل برگ بنويسند و چگونه با خواندن و نوشتن زندگي جديدي را آغاز كنند و به رود بزرگ خوشبختي نزديكتر شوند و آيا اين نيست كه هدف والا و پرارج است با اين وصف مي پردازم به شرح گزارش:
با سلام و خسته نباشيد خدمت استاد بزرگوارم جناب آقاي محمد حسن مقني زاده

1. دفتر ثبت گزارش تهيه و هفته اي يك بار عمل مي شد كه به علت وقت گير بودن آن در مواقع ضروري استفاده مي شد.
2. تهيه كردن پوشه كار توسط دانش آموزان و نگهداري برگه هاي امتحاني و نمونه كارهاي ديگر
3. چك ليست ها هر دو ماه يك بار تنظيم، و نتايج آن در كارنامه ارزشيابي توصيفي ثبت گرديده
4. دفاتر املاء كه به صورت موارد ذكر شده در كارنامه توصيفي (ك.ت.ن.ب) تصحيح شده اما به دليل اينكه اين شيوه از نيمه سال تحصيلي اجرا شده است آن چنان كه بايد و شايد مورد استقبال قرار نگرفته است به دلايل گوناگون كه عبارتند از:
الف: از بين رفتن انگيزه دانش براي فعاليت بيشتر
ب: عدم توجه اولياء نسبت به درك شيوه جديد ارزشيابي
ج: از بين رفتن حساسيت اولياء نسبت به فعاليت درسي دانش آموزان نسبت به قبل از اجراي اين شيوه
من از نقاشي براي ارزشيابي استفاده مي كردم. دانش آموزي كه تمام كلمات را درست مي نوشت اين شكل را كامل مي كشيدم و چنانچه 4-5 غلط داشت تاج پرنده را حذف مي كردم و اگر تعداد كلمات غلط بيشتر مي شد علاوه بر تاج، چشم آن را نز حذف مي كردم و اين كار باعث پيشرفت دانش آموزان من شد.

شكل 0001


كم كم سعي كردم براي آشنايي والدين با اين شيوه از اصطلاحات "ك.ت.ن.ب" آن هم به صورت نقاشي براي تشويق دانش آموزان استفاده كنم. در رنگهاي مختلف بدين صورت:
البته آن هم همراه با نوشتن كامل جمله

شكل 0002 تا 0005


از زمان حذف نمره دو نفر از دانش آموزانم نسبت به درس خواندن بي علاقه شده بودند و اظهار مي كردند كه نمره بهتر است و من براي آن دو با نمره پيش مي رفتم تا جلوگيري از افت آن ها شود و در عوض يكي ديگر از بچه ها پس از حذف نمره پيشرفت كرد. و درضمن يكي ديگر از دانش آموزان كلاس با ديدن نمره نوزده بسيار ناراحت و پرخاشگر مي شد و هرچه با او صحبت مي كردم قانع نمي شد و به گريه كردنش ادامه مي داد. اين كار ادامه داشت تا زمان حذف نمره كه به طور عجيبي حساسيت اين دانش آموز از بين رفت.
به نظر من روش بسيار خوبي بود اما بدليل اينكه از نيمه سال تحصيلي بود و دانش آموزان با نمره گرفتن عادت كرده بودند همچنين خانواده ها. پس، آن ها مي دانستند كه سه يا چهار غلط به چه معناست و جاي پرسش براي آن ها بوجود نمي آمد كه اين شكل ها چيستو يا چرا معلم شما نمره نمي دهد؟
از همكاري بي شائبه مدير محترم مدرسه جناب آقاي ژيان كه در اين امر مرا ياري داده اند سپاسگزارم.
در پايان از شما و مسئولين طرح ارزشيابي كيفي نهايت سپاس و تشكر را دارم.

مريم رسولي آموزگار پايه اول مدرسه پسرانه شهيد صدوقي زاهدان

نظراتي در باره طرح ارزشيابي كيفي از دبستان دخترانه امام خميني زاهدان

به نام آنكه جان را فكرت آموخت
جناب آقاي مقني زاده همكار ارجمند:

سلام عليكم: با توجه به آنكه بنده به عنوان يكي از مجريان طرح ارزشيابي كيفي بوده ام مي خواهم نظرات شخصي خود را در خصوص اجراي اين طرح در استان خود سيستان و بلوچستان بيان نمايم. معمولاً تغييرات پي در پي در نظام آموزشي ما نگراني هاي فراواني دارد. بحث حذف آزمون در پايه هاي اول تا سوم ابتدايي با عكس العمل منفي معلمان در اين مقطع مواجه است و اولياء دانش آموزان نيز از اين طرح استقبال نكرده اند . با توجه به اينكه در زمان دكتر مهران وزير سابق آموزش و پرورش چنين طرحي مطرح شده كه به دليل افت شديد تحصيلي لطمات جبران ناپذيري به آموزش وارد آمد. وجود چنين طرحي ممكن است عده زيادي از معلمان را در مناطق محروم شهري و روستايي با مشكلات فراواني روبرو سازد. سطح پايين سواد و عدم امكانات آموزشي مناسب و عدم همكاري اولياء نسبت به تحصيل فرزندانشان مسئولين امر و دست اندركاران اين طرح را بايد به چاره انديشي وا دارد.
از مشكلات فراواني كه معلمين با آن دست و پنجه نرم مي كنند آمار بالاي دانش آموز در هر كلاس (35 تا 45 نفر) اجراي اين طرح را با مشكل مواجه مي كند.
تكميل چك ليست ها در كلاسها با آمار بالا بسيار وقت گير است. نبود امكانات تكثير و هزينه هاي آن در مدرسه باعث مي شود كه اثر بخشي اين طرح كاهش داشته باشد. مناطق محروم و دور افتاده اي در استان ما وجود دارد كه كلاس درسي ندارند و درچادر و كپر تدريس مي كنند و فاصله آن در روستاها تا مركز بخش چندين كيلومتر مي باشد. چگونه مي توان امكانات اوليه اين طرح را در اين مدارس فراهم كرد. پس نتيجه مي گيريم كه عدم وسايل تكثير، در مدرسه، پرهزينه بودن چك ليست ها، آمار بالاي دانش آموز، دور بودن مد ارس روستايي و عشايري، از مركز بخش يا اداره حضور سرباز معلمين در برخي مناطق و وقت گير بودن چك ليست ها از دلايلي است كه بركيفيت اين طرح مخصوصاً در اين مناطق تاثير به سزايي مي گذارد.
و سخن آخر اينكه ژان پياژه مي گويد: "زيباترين طرح اصلاح و بازسازي و پرورش بدون معلم با كيفيت و كميت با شكست روبرو مي شود.
با تشكر فراوان از شما و كليه دست اندركاران تعليم و تربيت و آرزوي توفيق براي همگان

همكار مجري طرح: طوبي رضوي پور
آموزگار دبستان دخترانه امام خميني (ره) زاهدان

گزارشي طرح ارزشيابي كيفي در مدرسه مسلم ابن عقيل تبريز

به نام خداوند جان آفرين
حكيم سخن در زبان آفرين

گزارشي در رابطه با طرح ارزشيابي كيفي
استان آ-ش تبريز ناحيه يك دبستان مسلم بن عقيل

با اهداء سلام و عرض ارادت خدمت استاد بزرگوار جناب آقاي مقني زاده و ساير دست اندركاران طرح ارزشيابي كيفي در طي چند ماه اخير كه توفيق اجراي طرح ارزشيابي توصيفي را داشتيم با پر كردن چك ليستها و كارنامه هر دو ماه يك بار و ارائه به اوليا به نتايج و تجربياتي رسيده ايم كه لازم دانستيم آنها را منعكس كنيم.
در طرح ارزشيابي كيفي مسئله اصلي يادگيري دانش آموز است چرا كه با همكاري معلمين و مديريت مدرسه رشد دانش آموز مرحله به مرحله ثبت و نگهداري مي شود و در نتيجه تمام آموخته هاي دانش آموزان بدون دغدغه امتحان بر اساس شاخص هاي عالي ارزشيابي، رشد مي يابد كه باعث خشنودي معلمين، اولياء، و دانش آموزان مي شود و بتدريج مردودي دانش آموز كه واقعاً يك موضوع مطرود و تاريخ گذشته مي باشد از بين مي رود، به تجربه ثابت شده است كه مردودي هيچ تاثيري در رشد همه جانبه و يادگيري موفقتر براي دانش آموز ندارد. خدا گواه است كه طي
سال تحصيلي 82-81 كه اين طرح را اجرا كرديم كاملاً به بي اثر بودن مردودي و آزمونهاي آنچناني كه موجب اضطراب دانش آموز مي شد ، پي برديم.
در طي جلساتي كه با اوليا داشتيم همه آنها از اين طرح استقبال كردند و رضايت داشتند مخصوصاً در رابطه با تحويل كارنامه ها در پايان هر 2 ماه كه از نقاط قوت و ضعف فرزندان خود از تمام ابعاد آگاه مي شوند و اظهار
مي كردند كه كاش اين طرح در سالهاي آتي هم ادامه داشت در واقع مي توان گفت اين كارنامه ها وسيله اي بود تا اولياء فرزندان خود را بهتر بشناسند و از مواردي كه غفلت كرده بودند آگاه مي شدند كه فرزند آنها به چه چيزهايي علاقه دارد؟ چه خصوصياتي دارد؟ و به چه چيزهايي بي علاقه است و موجب توجه بيشتر اولياء به فرزندانشان مي شد.

نكات مهم طرح

- در كارنامه قسمت توصيه معلم و اينكه دانش آموز به چه مواردي علاقه دارد وقتي براي اوليا توضيح داده
مي شد مثلاً در قسمت شناختي كه نوشته مي شد "دقت اين دانش آموز بايد تقويت شود" اوليا علاقه مند بودند از كمك و نظرات و پيشنهادات آموزگار مربوطه بهره مند شوند و خيلي به قسمت توصيه معلم دقت مي كردند.
- از آنجايي كه امسال 2 كارنامه هم كيفي و هم كمي مانند سالهاي قبل ارائه شد اوليا به كارنامه توصيفي ارزش و بهاي بيشتر مي دادند و اكثراً سوالاتشان در مورد كارنامه توصيفي بود و چون مسئله امتحان آخر سال از نظر ما بي مفهوم بود و نيازي احساس نمي شد تا چنين آزموني بعمل آيد بعنوان مثال از يك كتاب تقريباً 100
صفحه اي 10 تا سوال داده شود و فقط اضطراب نمره و امتحان را بوجود مي آورد. امسال ديگر اين مسئله منتفي شده بود. عده اي از اوليا مراجعه كرده و اظهار مي داشتند امسال خيلي راحت هستيم چون فرزندانمان هيچگونه نگراني در مورد نمره و امتحان ندارند و با خيال آسوده به مدرسه مي آيند و مي گويند ما همه چيز را بلد هستيم و سرحال و خوشحال به جلسات امتحان مي آيند.
- همكاراني كه با اين طرح جديد روبرو مي شدند و كارنامه توصيفي را توام با توصيه هاي معلم و بخصوص دفتر ثبت گزارش آموزگار را مي ديدند بسيار متعجب مي شدند و اظهار مي داشتند كه طرح بسيار جالبي است؛ چرا كه در سالهاي آتي وقتي آموزگار پايه هاي بعد اين كارنامه هاي توصيفي و دفتر ثبت گزارشها را مطالعه كند براحتي دانش آموز خود را خواهد شناخت و با روحيات و اخلاق او آشنا خواهد شد و تمام علايق، ضعفها و نقاط قوت دانش آموز را مي شناسد.
- در اين رابطه تحقيقي بنام (تغيير مقياس كمي به كيفي) نوشته و به اداره محترم ناحيه 1 تبريز ارسال داشتم كه بسيار مورد پسند واقع شده بود، چرا كه معاونت محترم اداره بنده را به اطاق خود دعوت كرده و مفصلاً در اين باره صحبت شد و از ميان تحقيقهايي كه به اداره ارسال شده بود 3 تا را انتخاب كرده بودند كه (تغيير مقياس كمي به كيفي) در اولويت بود و در اين باره بسيار اظهار رضايت مي كردند و آدرس سايت اينترنتي طرح را خواستند تا بهتر و بيشتر آشنا شوند و خواستند نمونه اي از چك ليستها و دفتر ثبت گزارش را به ايشان ارائه دهم تا مطالعه كنند و استقبال خوبي از تحقيق و طرح مورد نظر بعمل آورند كه باعث خشنودي اينجانب شد خدا را سپاسگزاريم كه توفيق چنين خدمتي را نصيب ما گردانيد.
- مديريت محترم مدرسه هم بسيار استقبال كردند و علاقه مند بودند در تمام جهات ما را ياري نمايند كليه
برنامه هاي ما را مطالعه مي كردند و دقت نظر داشتند و بسيار به ما دلگرمي مي دادند و در توجيه اولياء و تشكيل جلسات پيشقدم بودند و ما را از راهنمائيهاي ارزشمند خود بي نصيب نمي كردند.

پيشنهادات

- اگر مديران محترم مدارس در اين كلاسها حضور نيابند و توجيه نشوند اين طرح نمي تواند با موفقيت ادامه يابد و اين نشانگر خردمندي بنيانگذاران طرح مي باشد و جاي تقدير و تشكر است.
- كارنامه ارزشيابي توصيفي از لحاظ طرح و ظاهر بهتر است تغييراتي داشته باشد.
- ريز بودن نوشته ها و كمي جا از زيبايي كار مي كاهد.
- بهتر است هر 3 ماه يك بار اين كارنامه ها تكميل شود و به اوليا تحويل گردد.
- چك ليستها بازنگري و حداكثر در 2 صفحه تنظيم شود.
- طول دوره توجيهي بيشتر باشد تا طرح به خوبي بررسي شود و مجريان طرح به خوبي با طرح آشنا شوند و بتوانند براي سالهاي آينده موفق تر و عالي تر عمل كنند.
- براي مجريان طرح از طرف مدير كل محترم ارزشيابي تحصيلي امتيازاتي منظور شود تا موجب دلگرمي گردد (گواهي كارآموزي- تقدير نامه وزارتي- حق الزحمه)
- خواهشمند است ترتيبي اتخاذ نمائيد تا دوره اين طرح با دوره هاي كتاب (بخوانيم و بنويسيم) پايه اول و دوم همزمان نباشد تا بهره بيشتري از اين كلاسها حاصل شود.
- وقت گير بودن طرح و حمايت نشدن از طرف استان و ناحيه
- از اشاره به بعضي از مطالب كه در سايت اينترنتي توسط ساير استانها ذكر شده و بنده هم در گزارش قبلي نوشته بودم لذا ازذكر آنها خودداري مي شود.
اميدوارم كه تلاشهاي بنده در رابطه با طرح مورد قبول واقع شود. كتابي را هم كه ارسال فرموده بوديم بدستم رسيد از حسن نيت و توجه جنابعالي سپاسگزارم.
در خاتمه سلام بنده را به سروران ارجمند جناب آقاي دكتر احمدي- دكتر حسني و دكتر كاظمي برسانيد.

بهروزي و نيكفرجامي بهره شما باد
تبريز دبستان مسلم بن عقيل
عزيز آقا زاده 18/3/82

گزارش طرح تبديل مقايس كمي به كيفي در دبستان دخترانه جمهوري اسلامي زاهدان
خدمت جناب آقاي مقني زاده
با اهداء سلام و عرض خسته نباشيد به شما و همكاران محترمتان در طرح ارتقاء خودكار
احتراماً بدنبال مذاكرات قبلي و صحبتهائي كه در جلسات متعدد پيرو طرح ارزشيابي تبديل مقايس كمي به كيفي، شده است موارد ذيل حضورتان تقديم مي شود:
- بدنبال اجرا طرح در مدرسه دانش آموزان به مرور خود را با نحوه ي ارزشيابي جديد وفق داده و از اضطراب ها و نگراني هايي كه در خصوص گرفتن نمره بيست داشتند كاسته شد.
- بچه ها بر خلاف قبلاً كه با نگراني املاء مي نوشتند پس از اجراي طرح تقريباً هر روز مايل به نوشتن املاء بودند.
- دوستي ها بين بچه ها زياد شده بطوريكه حسادتها و كينه ها كاملاً از ميان رفته است.
- همكاري در مسائل مختلف در بين بچه ها رواج پيدا كرد.
- با توجه به اينكه قبلاً مقايسه كردن نمرات بچه ها توسط خودشان به قهر و گريه و ناراحتي كشيده مي شد در اجراي طرح جون با حروف مورد ارزشيابي قرار مي گرفتند ديگر يكي يا دو تا غلطي كه نوشته بودند اهميت چنداني نداشت و راحت از كنار آن مي گذشتند.
در خصوص نحوه تنظيم چك ليستها پيشنهادات زير حضورتان تقديم مي گردد.
1. چك ليست علوم (نشانه ها) از جانوران شروع شده و از دو بخش قبلي (ما و اطراف ما- سالم و قوي شويد) چيزي ذكر نشده است.
2. در مورد چك ليست فارسي آمده است (به كمك بخش كردن و صداكشي كلمات جديد را مي نويسيد) كه در كتاب بخوانيم و بنويسيم بخش كردن و صداكشي تاكيد نشده است.
3. در مورد چك ليست حساب كردن
(اعداد نمادهايي را كه مي شناسد و مي نويسد) فقط اعداد يك تا ده گفته شده در صورتيكه در پايه اول از يك تا 99 گفته شده است.
4. در مورد معرفي سكه هاي 1 و 2 و 5 ريالي كه كمتر مورد استفاده است فكر اساسي صورت گيرد.
5. در مورد حجم چك ليستها فكر جدي صورت گرفته از حجم آن كاسته چرا كه خيلي وقت گير و هزينه بر است.
- در مورد درس ورزش و چك ليست مربوط به آن، وسايل ورزشي مناسب در دسترس همه بچه ها وجود ندارد و نتيجتاً كنترل دقيق صورت نمي گيرد.
موفق و مويد باشيد%
با تشكر
سلجوقي و فلسفي از
دبستان دخترانه جموري اسلامي زاهدان